ԶՐՈՒՅՑ <ՉԵՉԵՆԻ> ՀԵՏ
1994թ.-ի հունվարն էր: <Լույս> կամավորական գունդը պաշտպանում էր Սարիդաշի մերձակա տարածքի մոտ 3կմ պաշտպանական գոտին: Ընկերոջս հետ վերադառնում էի դիրքերի դիտարկումից: Նա գնաց հրամանատարին զեկուցելու օպերատիվ իրավիճակն, իսկ ես գնացի հյուսիսային ու հարավային թևերի միացման հատվածում գտնվող քարածերպերում պատսպարված наводчик-ին տեսակցության:
--Բարի օր: Ո՞նց ես,--հարցրի նրան:
--Շատ վատ Նորո ջան: Ամբողջ գիշեր մի վայրկյան աչք չեմ կպցրել: Վրես հալ չկա:
--Ինչո՞վ օգնեմ:
--Թե շտապելու տեղ չունես էս սարքերին տիրություն արա ես մտնեմ գերեզման:
Գերեզմանը փորված մի փոս էր, որի մեջ մտնելով նա ծածկվեց ինչով, որ հնարավոր էր: Վերջում ծածկվեց բրեզենտե սավանով: Սա թերևս միակ հնարավորությունն էր մինչև ոսկորները ծակող ցուրտ քամուց ու առատ տեղացող ձնից պաշտպանվելու: Նա իսկապես շատ հոգնած էր, քանի որ գրեթե անմիջապես քնեց: Ես էլ փորձեցի այդ քարածերպերի մեջ քամուց ու ազերի նշանառուներից համեմատաբար ապահով մի տեղ գտնել: Գտա ու սկսեցի հեռադիտակով հետևել անցուդարձին: Մի քանի րոպե անց <Ալինկո> հեռախոսակապով զանգ եկավ:
--Լսում եմ,--հարցրի ես:
--Кто это?—լսվեց մյուս կողմից:
--А ты кто?
--Настоящий мужчина на вопрос вопросом не отвечает.
--А добропорядочный мужчина сначала представляется,--զայրացած պատասխանեցի ես ու անջատեցի կոճակը: Ենթադրեցի, թե դա հերթական ազերին է, որն ինչ որ կերպ իմացել է մեր ռադիոկապի հաճախությունն ու էլի պիտի սկսի հայհոյախառը սպառնալիքներ տեղալ: Բացարձակապես ցանկություն չունեի մի անգամ ևս լսել, թե ինչպես են նրանք հաջորդ առավոտյան Սևանում, իսկ երեկոյան Երևանում թեյելու: Ընդ որում, որքան մենք մոտենում էինք Ամուր (Օմար) լեռնանցքին, այնքան այսպիսի ռադիոկապերը հաճախակի, հայհոյանքներն ավելի անբարո էին դառնում: Իրական կյանքում իրար հետևից կրած պարտություններն ազերին փորձում էր փոխհատուցել վիրտուալ տարածքում: Նորից հնչեց զանգը:
--Я так понял, что ты армянин да? Хочешь чтобы я представился, пожалуйста: Командир чеченской разведгруппы Доку (ազգանունը նույնպես ասաց, բայց տարիների հեռվից չեմ հիշում): Назови просто Доку.
Ծիծաղեցի:
--Слушай ты азербаран, мы уже давно перебили всех чеченцев, которые воевали на вашей стороне. Тебе лучше придумать что то более правдоподобное.
--Клянусь аллахом я чеченец.
--Если ты на самом деле не врешь, то значит ты не чечен, а азербайджанская проститутка.
--Слушай ты орел, держи язык за зубами, иначе клянусь аллахом при встрече я тебе голову оторву.
--Не торопись. Это большой вопрос кто кому голову оторвет при встрече: Я тебе больше скажу ты хуже проститутки, потому что проститутка продает свое тело, а ты продал свою честь.
--Что ты знаешь о чести христианин поганый? Мы здесь воюем на стороне правоверных против таких неверных как ты.
--Ты ошибаешься. Во первых азербараны не правоверные с точки зрения корана. Прочитай эту книгу внимательно еше раз и сравни деяния азербайджанцев за последние годы. Сам убедишься в своей неправоте. Во вторых я не христианин, а язычник.
--Так ты будешь представиться или нет?
--Командир развед -диверсионной группы фидайинского отряда <Луйс> Норайр Асрян. Коротко Норо.
--Значит коллега да? Так что коллега, ты хочешь сказать, что ты армянин и для тебя христос не бог?
--Доку сам подумай, что это за бог, который сам себе помочь не смог?
Ծիծաղեց:
-- А ведь правду говоришь. И много таких армян как ты?
--Не знаю, не считал.
--Слушай Норо как ты не веришь, что я чечен, клянусь аллахом сто раз больше я не верю, что ты армянин. Я никогда не встретил таких армян.
--Твое благо, что не встретил. Долго жить будешь.
--Брат давай позабудем, что мы тут друг другу по наговорили и продолжем наш разговор за столом когда ни будь в Грозном или в Ереване.
--Доку ты меня назвал братом и если ты и вправду чечен, то должен знать, что по законам гор брат не должен воевать против брата. Я готов встретить тебя в Ереване как брата, если ты возьмешь своих сородичей и уедешь домой.
--Норо это не мне решать. Сложно.
--Доку по законам гор брат воевавший против брата не враг, а предатель. Таким пощады не бывает.
--Норо клянусь аллахом ты не армянин. Откуда ты знаешь эти законы?
--Я же сказал, что я язычник. Я истинный Ариец и достоточно хорошо знаю законы моих предков горцев из Сюника. Так уедешь в Чечню или нет?
--Не дави. Дай подумать.
--Подумай, но запомни. Если когда ни будь мы встретимся в горах Арцаха, то это будет означать, что ты не уехал и продолжаешь воевать против нас. То есть ты мне не брат. Следовательно это будет не встреча за столом. Для одного из нас это станет последней встречей в жизни.
--Будем надеяться, что все будет иначе. Ладно брат до свидания. Аллаху акбар.
--До свидания. Փառք հայոց աստվածներին:
Իմ համար մինչ օրս էլ անհասկանալի է, թե ես ում հետ էի իրականում խոսում: Ակնհայտորեն այս խոսակցությունն իր բովանդակությամբ տարբերվում էր ազերիների հետ ունեցածս մյուս խոսակցություններից: Սա, ի տարբերություն ազերիների, խոսում էր անթերի ռուսերենով և չուներ ազերիներին բնորոշ զզվանք առաջացնող ակցենտը:
Տարվելով այս խոսակցությամբ ես մոռացել էի, թե որտեղ եմ գտնվում: Սթափվեցի ու հեռադիտակով նայելով տեսա, որ Յանշաղ գյուղի դպրոցի հետևից (այդտեղ էր տեղափոխվել ազերիների շտաբը Չայքենդից արտաքսվելուց հետո) երկու տանկ դուրս եկան ու շարժվեցին դեպի արևմուտք: Դա տանում էր դեպի Չափնի գյուղ: Երեք օր առաջ մեր դիրքերից դեպի Չափնի էր անցել Դեդի պատժիչ խումբը և երեք կողմից շրջապատված կռվում էր ազերու դեմ: Ըստ նախնական պայմանավորվածության անհրաժեշտության դեպքում ես իմ խմբով պիտի գնայի նրան օգնության: Արդեն երրորդ օրն էր Դեդն օգնություն չէր ուզում: Դատելով դրանից ու այն բանից, որ ազերին արդեն տանկեր է ուղարկում, ենթադրում էի, որ Դեդը փայլուն է կատարում իր գործը: Բայց տանկերը կարող էին իրավիճակը փոխել ի վնաս Դեդի: Դա թույլ տալ չէր կարելի: Չէի ցանկանում խաթարել наводчик-ի անխռով քունը, բայց ստիպված էի: Պատերազմ էր:
--Բարի օր: Ո՞նց ես,--հարցրի նրան:
--Շատ վատ Նորո ջան: Ամբողջ գիշեր մի վայրկյան աչք չեմ կպցրել: Վրես հալ չկա:
--Ինչո՞վ օգնեմ:
--Թե շտապելու տեղ չունես էս սարքերին տիրություն արա ես մտնեմ գերեզման:
Գերեզմանը փորված մի փոս էր, որի մեջ մտնելով նա ծածկվեց ինչով, որ հնարավոր էր: Վերջում ծածկվեց բրեզենտե սավանով: Սա թերևս միակ հնարավորությունն էր մինչև ոսկորները ծակող ցուրտ քամուց ու առատ տեղացող ձնից պաշտպանվելու: Նա իսկապես շատ հոգնած էր, քանի որ գրեթե անմիջապես քնեց: Ես էլ փորձեցի այդ քարածերպերի մեջ քամուց ու ազերի նշանառուներից համեմատաբար ապահով մի տեղ գտնել: Գտա ու սկսեցի հեռադիտակով հետևել անցուդարձին: Մի քանի րոպե անց <Ալինկո> հեռախոսակապով զանգ եկավ:
--Լսում եմ,--հարցրի ես:
--Кто это?—լսվեց մյուս կողմից:
--А ты кто?
--Настоящий мужчина на вопрос вопросом не отвечает.
--А добропорядочный мужчина сначала представляется,--զայրացած պատասխանեցի ես ու անջատեցի կոճակը: Ենթադրեցի, թե դա հերթական ազերին է, որն ինչ որ կերպ իմացել է մեր ռադիոկապի հաճախությունն ու էլի պիտի սկսի հայհոյախառը սպառնալիքներ տեղալ: Բացարձակապես ցանկություն չունեի մի անգամ ևս լսել, թե ինչպես են նրանք հաջորդ առավոտյան Սևանում, իսկ երեկոյան Երևանում թեյելու: Ընդ որում, որքան մենք մոտենում էինք Ամուր (Օմար) լեռնանցքին, այնքան այսպիսի ռադիոկապերը հաճախակի, հայհոյանքներն ավելի անբարո էին դառնում: Իրական կյանքում իրար հետևից կրած պարտություններն ազերին փորձում էր փոխհատուցել վիրտուալ տարածքում: Նորից հնչեց զանգը:
--Я так понял, что ты армянин да? Хочешь чтобы я представился, пожалуйста: Командир чеченской разведгруппы Доку (ազգանունը նույնպես ասաց, բայց տարիների հեռվից չեմ հիշում): Назови просто Доку.
Ծիծաղեցի:
--Слушай ты азербаран, мы уже давно перебили всех чеченцев, которые воевали на вашей стороне. Тебе лучше придумать что то более правдоподобное.
--Клянусь аллахом я чеченец.
--Если ты на самом деле не врешь, то значит ты не чечен, а азербайджанская проститутка.
--Слушай ты орел, держи язык за зубами, иначе клянусь аллахом при встрече я тебе голову оторву.
--Не торопись. Это большой вопрос кто кому голову оторвет при встрече: Я тебе больше скажу ты хуже проститутки, потому что проститутка продает свое тело, а ты продал свою честь.
--Что ты знаешь о чести христианин поганый? Мы здесь воюем на стороне правоверных против таких неверных как ты.
--Ты ошибаешься. Во первых азербараны не правоверные с точки зрения корана. Прочитай эту книгу внимательно еше раз и сравни деяния азербайджанцев за последние годы. Сам убедишься в своей неправоте. Во вторых я не христианин, а язычник.
--Так ты будешь представиться или нет?
--Командир развед -диверсионной группы фидайинского отряда <Луйс> Норайр Асрян. Коротко Норо.
--Значит коллега да? Так что коллега, ты хочешь сказать, что ты армянин и для тебя христос не бог?
--Доку сам подумай, что это за бог, который сам себе помочь не смог?
Ծիծաղեց:
-- А ведь правду говоришь. И много таких армян как ты?
--Не знаю, не считал.
--Слушай Норо как ты не веришь, что я чечен, клянусь аллахом сто раз больше я не верю, что ты армянин. Я никогда не встретил таких армян.
--Твое благо, что не встретил. Долго жить будешь.
--Брат давай позабудем, что мы тут друг другу по наговорили и продолжем наш разговор за столом когда ни будь в Грозном или в Ереване.
--Доку ты меня назвал братом и если ты и вправду чечен, то должен знать, что по законам гор брат не должен воевать против брата. Я готов встретить тебя в Ереване как брата, если ты возьмешь своих сородичей и уедешь домой.
--Норо это не мне решать. Сложно.
--Доку по законам гор брат воевавший против брата не враг, а предатель. Таким пощады не бывает.
--Норо клянусь аллахом ты не армянин. Откуда ты знаешь эти законы?
--Я же сказал, что я язычник. Я истинный Ариец и достоточно хорошо знаю законы моих предков горцев из Сюника. Так уедешь в Чечню или нет?
--Не дави. Дай подумать.
--Подумай, но запомни. Если когда ни будь мы встретимся в горах Арцаха, то это будет означать, что ты не уехал и продолжаешь воевать против нас. То есть ты мне не брат. Следовательно это будет не встреча за столом. Для одного из нас это станет последней встречей в жизни.
--Будем надеяться, что все будет иначе. Ладно брат до свидания. Аллаху акбар.
--До свидания. Փառք հայոց աստվածներին:
Իմ համար մինչ օրս էլ անհասկանալի է, թե ես ում հետ էի իրականում խոսում: Ակնհայտորեն այս խոսակցությունն իր բովանդակությամբ տարբերվում էր ազերիների հետ ունեցածս մյուս խոսակցություններից: Սա, ի տարբերություն ազերիների, խոսում էր անթերի ռուսերենով և չուներ ազերիներին բնորոշ զզվանք առաջացնող ակցենտը:
Տարվելով այս խոսակցությամբ ես մոռացել էի, թե որտեղ եմ գտնվում: Սթափվեցի ու հեռադիտակով նայելով տեսա, որ Յանշաղ գյուղի դպրոցի հետևից (այդտեղ էր տեղափոխվել ազերիների շտաբը Չայքենդից արտաքսվելուց հետո) երկու տանկ դուրս եկան ու շարժվեցին դեպի արևմուտք: Դա տանում էր դեպի Չափնի գյուղ: Երեք օր առաջ մեր դիրքերից դեպի Չափնի էր անցել Դեդի պատժիչ խումբը և երեք կողմից շրջապատված կռվում էր ազերու դեմ: Ըստ նախնական պայմանավորվածության անհրաժեշտության դեպքում ես իմ խմբով պիտի գնայի նրան օգնության: Արդեն երրորդ օրն էր Դեդն օգնություն չէր ուզում: Դատելով դրանից ու այն բանից, որ ազերին արդեն տանկեր է ուղարկում, ենթադրում էի, որ Դեդը փայլուն է կատարում իր գործը: Բայց տանկերը կարող էին իրավիճակը փոխել ի վնաս Դեդի: Դա թույլ տալ չէր կարելի: Չէի ցանկանում խաթարել наводчик-ի անխռով քունը, բայց ստիպված էի: Պատերազմ էր:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten